به مناسبت هفته جهانی آب، ۲۴ تا ۲۸ آگوست 2025، گزارش جدیدی درخصوص نابرابری‌های مداوم و جوامع آسیب‌پذیرِ نادیده گرفته شده توسط سازمان جهانی بهداشت، منتشر شد. با وجود پیشرفت در دهه گذشته، میلیاردها نفر در سراسر جهان هنوز به آب ضروری، فاضلاب و خدمات بهداشتی دسترسی ندارند و این امر آنها را در معرض خطر بیماری و انزوای اجتماعی عمیق‌تر قرار می‌دهد. آب آشامیدنی و خدمات بهداشتی سالم یعنی نوشیدن آب از منابع واقع در محل، عاری از آلودگی و در دسترس و استفاده از توالت‌های بهداشتی که زباله‌ها از آنها تصفیه و به صورت ایمن دفع می‌شوند. گزارش سازمان جهانی بهداشت همچنین، نشان می‌دهد، اگرچه پیشرفت‌هایی حاصل شده است، اما شکاف‌های بزرگی همچنان وجود دارد. افرادی که در کشورهای کم‌درآمد، بافت‌های شکننده وجوامع روستایی هستند، کودکان و گروه‌های اقلیت قومی و بومی در مناطق کم درآمد، با بیشترین نابرابری‌ها روبرو هستند.
حقیقت‌های کلیدی از این گزارش:
- با وجود دستاوردهایی که از سال ۲۰۱۵ حاصل شده است، از هر ۴ نفر، ۱ نفر یا به عبارتی ۲.۱ میلیارد نفر در سراسر جهان، هنوز به آب آشامیدنی ایمن و مدیریت‌شده دسترسی ندارند، از جمله ۱۰۶ میلیون نفری که مستقیماً از منابع سطحی تصفیه‌نشده آب می‌نوشند.
- ۳.۴ میلیارد نفر هنوز فاقد سرویس‌های بهداشتی ایمن و مدیریت‌شده هستند، از جمله ۳۵۴ میلیون نفری که در فضای باز اجابت مزاج می‌کنند.
- ۱.۷ میلیارد نفر هنوز فاقد خدمات بهداشتی اولیه در خانه هستند، از جمله ۶۱۱ میلیون نفر که به هیچ امکاناتی دسترسی ندارند.
- مردم در کشورهای کمتر توسعه‌یافته بیش از دو برابر بیشتر از مردم سایر کشورها احتمال دارد که فاقد آب آشامیدنی و سرویس‌های بهداشتی اولیه باشند.
- در حالی که برای مردم ساکن مناطق روستایی پیشرفت‌هایی حاصل شده است، اما آنها هنوز عقب مانده‌اند. پوشش آب آشامیدنی با مدیریت ایمن بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ از ۵۰ درصد به ۶۰ درصد و پوشش بهداشت اولیه از ۵۲ درصد به ۷۱ درصد افزایش یافته است. در مقابل، پوشش آب آشامیدنی و بهداشت در مناطق شهری راکد مانده است.
- در بیشتر کشورهایی که داده‌های آنها در دسترس است، زنان و دختران در درجه اول مسئول جمع‌آوری آب هستند و بسیاری از آنها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آسیای مرکزی و جنوبی بیش از ۳۰ دقیقه در روز را صرف جمع‌آوری آب می‌کنند.
به گفته دکتر رودیگر کرچ، مدیر بخش محیط زیست، تغییرات اقلیمی و سلامت سازمان بهداشت جهانی، آب، فاضلاب و بهداشت امتیاز نیستند، بلکه حقوق اساسی بشر هستند. اگر دنیا بخواهد به وعده خود برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار عمل کند، باید اقدامات خود را، به ویژه برای جوامع کم درآمد، تسریع کند. سیسیلیا شارپ، مدیر بخش آب و فاضلاب یونیسف نیز معتقد است که وقتی کودکان به آب سالم، فاضلاب و بهداشت دسترسی ندارند، سلامت، آموزش و آینده آنها در معرض خطر قرار می‌گیرد. این نابرابری‌ها به ویژه برای دختران که اغلب بار جمع‌آوری آب را به دوش می‌کشند، آشکارتر است. با سرعت فعلی، وعده آب سالم و بهداشت برای هر کودک از دسترس خارج می‌شود و این نکته را یادآوری می‌کند که باید سریع‌تر و جسورانه‌تر برای دسترسی کسانی که بیشترین نیاز را به این امکانات دارند، اقدام شود.
