محققان یک دانشگاه اسکاتلندی روش جدیدی برای حذف یک آلاینده رایج از آب با استفاده از امواج کنترلشده فراصوت، بدون استفاده از مواد شیمیایی اضافی، پیدا کردهاند. این سیستم که توسط شیمیدانان دانشگاه گلاسکو توسعه داده شده است، میتواند تا ۹۴٪ از آثار بیسفنول (یک ترکیب شیمیایی که در مقیاس صنعتی از واکنش فنل و استون تولید میشود) را از نمونههای آب آلوده با استفاده از فراصوت پاک کرده و شرایطی مشابه سطح خورشید را در حبابهای آب آلوده ایجاد کند.
در حال حاضر، سالانه حدود 10 میلیارد کیلوگرم بیسفنول تولید میشود که عمدتاً برای استفاده در پلاستیکها کاربرد دارد. هنگامی که مقادیر کمی از بیسفنول وارد بدن انسان میشود، میتواند به مرور زمان تجمع یابد و سیستم غدد درونریز را مختل کرده و تعادل ظریف تولید هورمون را بر هم بزند. همچنین قرار گرفتن در معرض بیسفنول اثرات منفی بر رشد جنین دارد و با ایجاد طیف وسیعی از بیماریهای جدی در بزرگسالان مرتبط است.
اگرچه استفاده از بیسفنول در کالاهای مصرفی رایج مانند بستهبندی مواد غذایی، بطریهای قابل استفاده مجدد و رسیدهای کاغذی حرارتی در سالهای اخیر کاهش یافته است، اما دههها استفاده گسترده از آن در صنعت پلاستیک، آن را به یک آلاینده رایج در منابع آب در سراسر جهان تبدیل کرده بود. این سیستم با تولید میلیونها حباب میکروسکوپی بسیار پرانرژی در آب آلوده از طریق اعمال فراصوت کنترلشده کار میکند. هنگامی که این حبابها رشد کرده و از بین میروند، برای مدت کوتاهی شرایط شدید دما و فشار بالا را ایجاد میکنند و نقاط داغ بسیار واکنشپذیر ایجاد میکنند. شرایط در این نقاط داغ به اندازهای شدید است که مولکولهای بیسفنول را به مواد بیضرری مانند دیاکسید کربن تجزیه میکند و آلاینده را با خیال راحت از آب حذف میکند.
این تیم اکنون در تلاش است تا نمونه اولیه آزمایشگاهی خود را برای مدیریت حجم بیشتری از آب، در مقیاس بزرگتری توسعه دهد. این تحقیق جدیدترین پیشرفت گروه سایمز دانشکده شیمی در زمینه سونوشیمی است که از امواج صوتی کنترلشده برای هدایت واکنشهای شیمیایی استفاده میکند. در ماه ژوئن، این تیم نشان داد که چگونه میتوان از سونوشیمی برای تولید نیترات از هوا و آب استفاده کرد، یک پیشرفت غیرمنتظره که میتواند به کشاورزان کمک کند تا کود خود را به طور پایدار تولید کنند.
سرپرست گروه معتقد است، سونوشیمی تکنیکی است که با مقرونبهصرفهتر شدن فناوری پیشرفته فراصوت و توانایی بیشتر محققان در سراسر جهان برای بررسی تواناییهای آن، تازه شروع به تحقق پتانسیل کامل خود کرده است. این دستاورد نمایشی قوی از پتانسیل فراصوت برای پاکسازی آبراهها است که میتواند به کاهش اثرات بیسفنول بر سلامت انسان کمک کند.